Ontdekken

Het is al weer even geleden dat jullie van mij gehoord hebben ....... ik durf het bijna niet te zeggen maar ik ben (op mijn manier) gewoon druk! (hoor ik gegniffel?!) De dagen vliegen voorbij met werk, sporten en allerlei leuke en sociale bezigheden.

Net als in Nederland kent Zambia in de maanden april, mei en juni een aantal lange weekenden; Goede Vrijdag en Pasen worden hier gevierd, Pinksteren niet, Dag van de Arbeid weer wel en binnenkort hebben we Heroes Day (lintjesdag) en Unity Day (feestdag vanwege het vreedzaam samenleven van de 70 stammen in Zambia).De lange weekenden gebruik ik om de het land te ontdekken.

De eerste trip was naar Livingstone met Pasen (18- 21 april) en tijdens het weekend van de Dag van de Arbeid (1 mei) ben ik met Tom (een VSO collega waarmee ik een voorbereidende cursus heb gedaan in NL en die nu als stedenbouwkundige in Kabwe werkt) naar de Lower Zambezi geweest, voor een kano trip van 4 dagen. De Zambezi rivier (een van de 4 grote rivieren in Afrika - en nu de drie andere ......??) ten zuiden van Lusaka vormt de natuurlijke grens met Zimbabwe.

We vertrekken vanaf de lodge 'Zambezi Breezers' die wordt gerund door een Nederlandse en zijn de enige dus een groep van 3; gids, Tom en ik. Als we aankomen is de organisatie (River Horse Safaris) er klaar voor. Er liggen 2 mooie blauwe kano's klaar volgepakt met tenten, eten, tafeltje en krukjes. Onze bagage erbij en we zijn opweg..... stroomafwaarts over de machtige Zambezi rivier met rechts Zimbawe, links Zambia en in de richting van Mozambique.

De Zambezi rivier wordt bewoond door voornamelijk nijlpaarden (hippo's) en krokodillen. Olifanten, apen, herten/antilopes en veel soorten vogels komen we met name bij de oevers tegen. Het is prachtig om met alleen maar natuurgeluiden (dat betekent geen stilte!) door het water heen te glijden. Het is ook opletten want de nijlpaarden verplaatsten zich met name onder water en ze zijn altijd met veel namelijk, de hele familie. Dus als een soort schipper scan je voortdurend het wateroppervlak af. Dan zie je een paar ogen boven water komen en binnen enkele minuten meld de rest van de familie zich om te kijken of we wel ver genoeg uit de buurt blijven. Er is altijd de waarschuwing; snuiven en het naar elkaar blijven kijken totdat we elkaar gepasseerd zijn. Indrukwekkend!

Voor nijlpaarden zijn mensen alleen maar een bedreiging (nijlpaarden eten alleen gras) maar voor krokodillen zijn mensen ook een lekker hapje dus handen en benen binnenboord. Die dag komen we veel, heel veel nijlpaarden tegen. Ze gaan allemaal de andere kant op en het is een prachtig gezicht, net als de olifanten familie die net voor ons de rivier oversteekt en de krokodillen die we verstoren in hun slaap en langzaam de rivier in glijden......

Na een dag kanoën kamperen we op een eilandje in de rivier; vuurtje maken, tenten opzetten en terwijl de gids een maaltijd bereid poedelen wij wat in de Zambezi (in ondiep water) en hebben vanaf de kant nog wat contact met snuivende hippo's. Het water is ongelooflijk helder en niet te koud; de zonsondergang is fantastisch en om 19.00 is het donker, echt donker!

De gids weet veel over planeten, stelsels, sterren dus vanavond onze eerste les 'planeten & stelsels ontdekken en benoemen' .Daarna slapen...... alle spullen in de tent en vanwege het warme weer hebben we geen buiten tentzeil en dus kan je 's-nachts sterren kijken door het gaas van de binnen tent en hoor je de dierengeluiden (leeuwen, hyena's, nijlpaarden, allerlei soorten vogels en natuurlijk krekels).

Helemaal niet erg dat ik wakker wordt bij de eerste lichtstralen; de zonsopgang is schitterend. De rivier ontwaakt. We hebben vannacht geen bezoek gehad; we zien geen sporen en na het ontbijt pakken we alles weer in en beginnen aan de 2de dag met forst veel wind tegen dus dat is best wel doorwerken. Die dag lunchen we op een plek waar er op 20/30 meter afstand een drinkplek is voor olifanten. Tussen onze lunchplek en de drinkplaats is water dus dat geeft voor beide de nodige veiligheid en bescherming. We hebben de spullen nog niet uitgepakt of er verschijnt een olifant en nog een en nog een ...... We gaan zitten en kijken het komende half uur naar een uitgebreide drink en was partij van een olifanten familie. Eerste rang!! Zij op hun gemak en wij genieten. Hoeveel foto's kan je maken van een olifant en zijn familie?!

Na deze voorstelling, de lunch en siesta (vooral heel belangrijk voor onze gids - hij wil graag een dutje doen-) pakken we alles weer in en net voordat we willen vertrekken ...... de volgende groep olifanten met een aantal kleintjes. En daarbij nog een familie wilde zwijnen met slagtanden (warthogs - van de Lion King-). Iedereen heeft dorst, om zich daarna te besproeien met water en vervolgens in de modder te gaan liggen of zand over zichzelf te gooien (tegen de hitte). Opnieuw zitten we bijna een uur ademloos te kijken. Wat een uitzicht,wat een geluk en wat is het hier prachtig!

Zo beleven we nog een aantal heerlijke dagen met lekker actief bezig zijn, genieten van de natuur, spannende geluiden, indrukwekkende wilde dieren en prachtige vogels. We hebben een fantastische gids die veel weet en ziet, heel relaxed is, lekker kan koken en heel belangrijk; ons veilig over de rivier loodst! Met Tom is het ook heel gezellig en relaxed, niet onbelangrijk als je samen in een kano zit! :-) De kanotrio was hier en daar spannend, soms hard werken maar onvergetelijk. Mijn eerste wildlife experience!

Op het werk gaat het goed. Ik schrijf in een hoog tempo de personeelsgids (HR manual) voor de medewerkers van ZLA. Daar waar ik het werk zelf kan bepalen gaat het best vlotjes en na 6 weken heb ik mijn eerste draft af.

Deze draft bespreek ik eerst in klein comité met mijn direct leidinggevende (financieel manager) en een project accountant. Het duurt zeker een week voordat ik een afspraak heb en dan bespreken we de draft met elkaar pagina voor pagina. Dat is gebruikelijk hier want ondanks dat ze het al meer dan een week in hun bezit hebben, wordt er nauwelijks of niet gelezen en bijlages al helemaal niet.

Er gaan een aantal sessies overheen voordat ik de tweede draft af heb en die moet dan door alle medewerkers bekeken worden. De tweede draft (109 blz) stuur ik naar een ieder; er is een week de tijd om het door te lezen en ik vraag om input zodat we het hoofdstuk per hoofdstuk kunnen doornemen. Ik plan de vergadering en op aanraden van de Executive Director beginnen we (first thing in the morning) om 9.00 uur. Stuur een reminder en de dag ervoor spreek ik iedereen nog even over de HR meeting van morgen.

Daar zit ik dan, extra vroeg van huis gegaan en goed voorbereid, als enige om 9.00 uur. Verder niemand te bekennen in de vergaderruimte. De eerste die komt (9.15 uur) is de Executive Director en ze gaat haar mail zitten doen. Dan volgen om 9.35 uur nog een drietal collega’s en dan lijkt er een besef te ontstaan bij een ieder dat er een vergadering is. Zo rond 10.00 uur beginnen we.

Ik ben trots op mezelf; ik heb rustig afgewacht, positief gereageerd op de aanwezigheid van een ieder en me niet uit het veld laten slaan. Let’s start.

Iedereen heeft een laptop bij zich maar om het centraal te bespreken wordt er een beamer bijgehaald en wordt het document op een witte muur geprojecteerd. Ik vraag naar de opmerkingen per hoofdstuk en dan blijkt dat echt niemand het doorgelezen heeft. Dat wordt ook door een ieder aangegeven en letterlijk wordt er gezegd; “ je weet, wij lezen niets dus zullen we het zoals gewoonlijk pagina voor pagina bespreken?!”. Ik moet even slikken, schakelen want pagina voor pagina dat gaat wel ff duren ........ .

Die dag bespreken we de eerste 30 pagina’s. Ik moet wel zeggen dat ik vind dat de spanningsboog lang gespannen blijft want we zijn er van 10.00 tot 14.00 uur mee bezig. De week erop nog een meeting en dan na 4 weken de finale meeting zodat we de 'final draft' hebben. Dan zijn er nog een aantal zaken die individuele personen moeten doen en daar gaat dan ook nog eens twee weken over heen.

Het is echt een kunst om je onderwerp op de agenda te krijgen. Er is wel medewerking maar geen prioriteit, lijkt het wel. Kortom datgene wat je zelf kan bepalen gaat best snel maar daar waar je de samenwerking en afstemming met de Zambianen/collega’s zoekt , wat natuurlijk essentieel is, kost het veel tijd, geduld en energie.

Het reviewen kost zeker zoveel tijd als het maken van de personeelsgids zelf. Dat is ff wennen.

Afgelopen twee weken hebben we ook progressie gemaakt in het huis want naast dat in het begin een aantal essentiële zaken zijn gedaan, wordt het nu tijd om wat aan decoratie te doen. Met behulp van Adlick, de klusjesman van VSO, zijn we een hele dag bezig. Dat heeft geresulteerd in het feit dat de eettafel blad nu vast zit aan het frame, de stoelen niet meer wiebelen, de wc spoelbak zich automatisch vult, een stopcontact gemaakt is, de ladekast dicht kan en heel belangrijk dat er een aantal wandkleden die ik gekocht heb opgehangen worden. Daarbij wordt er ook nog een rugleuning van een bank bekleed met een stofje wat ik gekocht heb. Dat geeft een veel leuker huis.

Maar het geluk duurt niet al te lang want zo tegen de avond horen we het regenen buiten en dat is hier heel ongewoon. Wat blijkt ...... de water tank is overgelopen en er is een soort douche aan water in de galerij buiten wat vervolgens naar binnen stroomt, de hal van het huis in. Ook gaat het water over de elektriciteitsmeter dus gelijk het stroom eraf ........ Wat nu!

De tussenpersoon van de huisbaas wordt gebeld en er komen mannetjes die het gaan proberen te verhelpen. Vandaag lukt dat niet helemaal ....... het overstromen is inmiddels gestopt .......... ze komen morgen terug. Om 9.00 uur .....om 13.00 uur nog steeds niemand en inmiddels hebben we geen water ........

Dat soort dingen maak je ook mee en dan gaat het erom om je humeur niet te verliezen! De watertoevoer en druk is tot op vandaag nog steeds een probleem ('een dingetje' ). Kijken hoe we dat gaan oplossen?

Dan nog iets heel anders als het gaat om ontdekken. Veel vrouwen in Zambia dragen een pruik. Na een paar weken kwam ik op een ochtend een collega op het werk tegen en ik dacht; ze lijkt op Mercy maar ze heeft geen lange haren. Wat blijkt; die dag geen lange golvende, glanzende haren maar een heel kort koppie met kroes haar. Sindsdien ben ik er meer op gespitst maar toen een VSO vrijwilliger vertelde dat er iemand met lange vlechten was langs geweest van ZLA, vertelde ik haar dat er niemand bij ons werkte met lange vlechten. Dat blijkt: ook een pruik! De pruiken wisselen van lengte en kleur dus ik ben vaak van de wijs. Laatst zei ik tegen een collega na het weekend: “ je hebt je haar geknipt!” Niet dus; een andere pruik. De vrouwen zeggen er niets over dus het is geen onderwerp van gesprek. En ik ben er inmiddels achter dat er heel veel vrouwen een pruik dragen in combinatie met extentions. Verwarrend, heel verwarrend soms!!
Verwarrend voor mij en voor anderen ....... wat die vrouwen ’s-avonds voor het slapen gaan met die pruik? En hoe ervaart de gemiddelde echtgenoot dat?

Afgelopen week was het zover; een slechte week. Het werk vlotte niet, geen reactie van mijn collega’s; ik voelde me genegeerd. Dat wil niet zeggen dat ze niet aardig zijn en vrolijk doen maar er komt geen response! Directe collega’s zijn hele dagen weg of nemen vrij zonder dat even aan te geven. Geen informatie die gedeeld wordt. Voorbeeld; er was een begrafenis van een overleden kind van een van de medewerkers en dan is er niemand die me even verteld hoe dat gaat en wat de gebruiken zijn ondanks dat ik er naar had gevraagd. (Iedereen van het kantoor gaat dus naar de begrafenis en het bedrijf helpt ook bij het regelen van de begrafenis en alle vrouwen dragen een chitenge- een soort sarong/doek in diverse prints die als lange rok gedragen wordt).
Dan nog een kleine aanrijding met een agressieve auto bestuurder. Een vergadering met een donor waarover ik niet gebriefd was en die een hele dag duurde, heel interessant was maar waar ik geen rekening mee gehouden had. Een avond laat (0.30 uur) naar bed. Enfin .......... donderdag was het dieptepunt en die avond heb ik een hele reep chocolade op! (en misselijk daarna :-(( )
Een ieder heeft me verteld dat het zou komen. Dan is het er nu; 1 slechte week, na 11 heerlijke weken! Not too bad!

De maandag daarop dacht ik; ik ga het anders doen (motto; wat kan ik er zelf aan doen om het te verbeteren/voorkomen?). Op maandag ga ik met de (directe )collega’s de komende week doornemen en meer vragen stellen (wat gaat er gebeuren?, hoe gaan dingen verlopen?,wat gaan we bespreken? waarvoor is het?, wie zijn er aanwezig?, moet/mag ik erbij zijn? hoe lang gaat het duren? etc.).
Vol goede moed fiets ik naar het werk met mijn nieuwe voornemen. Wat blijkt bij aankomst op kantoor; de ene collega heeft een vrije dag (mothers day) en de andere is extern. Morgen opnieuw! :-))

Tot zover mijn ontdekkingen. Na 3 maanden weet ik dat alles toch minder vlot gaat, sommige ‘ dingetjes’ wat hardnekkiger zijn, er ook mindere momenten zijn. Maar ik weet ook dat het nog steeds heel leuk, leerzaam en interessant is.

Mijn leven in Lusaka krijgt vorm, ritme en inhoud. Het echte ontdekken is begonnen en met dit verslag hoop ik jullie hierin mee te nemen.

Tot zover.
Groet en liefs vanuit Lusaka.

PS; de 4 grootste rivieren in Africa zijn de Nijl, de Congo, de Zambezi en de de Niger. Hoeveel goed?